засеяць пусткі
Як адна актывістка далучылася да грамадскага агарода

і пакахала горад

Юля — мама дваіх дзяцей. Старэйшаму сыну ўжо споўнілася 17 гадоў, малодшаму — 7. Сям'я жыве за горадам у сваім доме. Юлія сама пячэ хлеб, больш за дзесяць гадоў не есць мяса, вырошчвае гародніну, зеляніну, садавіну на сваім агародзе. А з гэтай восені разам з камандай каляжанак стварае грамадскі агарод у Смаленску. Юля падбірае раслінныя культуры, якія вясной з'явяцца на першым гарадскім агародзе ў Смаленску.

Жаданне развіваць месца, у якім яна жыве, з'явілася ў Юлі толькі тут, у Смаленску. 10 гадоў сям'я жыла ў Сыктыўкары "на чамаданах". Юля ведала, што гэта не яе месца, не магла там расслабіцца і спакойна жыць, не цікавілася горадам, хацела з'ехаць. Рашэнне, пакінуць кватэру і працу, і пераехаць на радзіму мужа пад Смаленск далося лёгка.

Смаленск спалабаўся не адразу. У вочы кідаліся брудныя недагледжаныя вуліцы, смецце і непрыязныя погляды мінакоў. Калі раней прыязджала з мужам у госці, і сябры жартавалі, што Смаленск — гэта горад панурых людзей, не верыла. У адпачынку гэтага не заўважала, але калі пераехала і праехалася па горадзе, выразна адчула варожасць людзей:

— Табе не саступаюць дарогу, сігналяць. Станеш на нечае месца — абавязкова атрымаеш мацюгоў. Людзі смурныя, ніхто не ўсміхаецца. Як толькі выходзіш за цэнтр горада, бачыш бруд, разбітыя дарогі, злыя твары — усё гэта засмучала.

У горадзе сям'я пражыла год і пераехала ў вёску пад Смаленскам на свае 8 сотак. Удваіх з мужам за некалькі месяцаў пабудавалі каркасны дом. Гэта канструктар: яго можна зрабіць нават аднаму і адносна нядорага. Усярэдзіне параізаляцыя, звонку гідраізаляцыя — дом энергаэфектыўны. Звялі яго хутка. Участак купілі ў канцы траўня, а заехалі ўжо ў снежні 2017-га. Не трэба чакаць, пакуль дом пасядзецца. Пабудавалі — заехалі.

"Усё магчыма, галоўнае — рабіць. Гэта не складана, не трэба быць супер-чалавекам. Калі ты будуеш, потым заязджаеш у дом, у цябе там спяць дзеці, пячэш ім хлеб, разумееш: гэта шчасце мы зрабілі самі. Калі думаеш, што нічога не атрымаецца, трэба турыць такія думкі. Трэба проста браць і рабіць ", — пераканана кажа Юлія.

Актыўнае сацыяльнае жыццё ў горадзе пачалося для Юлі з удзелу ў праектах дабрачыннага фонду "Дзеці нашы". Юля валанцёрыць у дзіцячым доме. Ужо трэці год ездзіць туды да сваёй падапечнай Аляксандры. Дзяўчыне 15 гадоў, абедзве маюць адносіны як сяброўкі, дзеляцца планамі на жыццё, абмяркоўваюць праблемы, гавораць пра моду.

— Стаць настаўніцай фармальна зусім не цяжка. Дастаткова запоўніць анкету, прайсці сумоўе з псіхолагам, сабраць сякія-такія даведкі, прайсці двухдзённы інтэнсіўны курс «Валанцёр-настаўнік», ну і дачакацца «свайго» дзіцяці. Але для працы з дзецьмі трэба найперш мець сэрца. Дзеці ў дзіцячым доме загартаваныя жыццём, яны вучаць і мяне быць моцнай.

Са сваёй падапечнай Аляксандрай Юлія ездзіць і на прагулкі ў Смаленск. Гэтыя сумесныя невялікія падарожжы — эмацыйная падтрымка не толькі для дзяўчыны, але і для самой Юлі:

— Мне складана сказаць, які ўплыў я аказваю на Аляксандру. Затое я ведаю дакладна, як яна ўплывае на мяне. Дзеці ў дзіцячых дамах нашмат мацнейшыя за некаторых дарослых, мяне ўжо дакладна. Вось гэтай сілай яна і дзеліцца са мной. Іншы раз я проста так і кажу ёй: "Саша, ты крэмень, а я — кісель", яна рагоча ў адказ.

Толькі тут, у Смаленску, Юля прыйшла да актывізму, пазнаёмілася з валанцёрамі і валанцёркамі горада:

— Выходзіш на вуліцу і разумееш, што тут таксама ёсць неабыякавыя і добрыя людзі. У такім свеце ўжо хочацца жыць — такога ж жадаю для сваіх дзяцей.

Праца з зямлёй, з раслінамі не раз ратавалі Юлію ад эмацыйнага выгарання:

— Агарод — гэта не пра ежу, гэта эстэтыка. Гэта нейкі цуд, калі з пылінкі вырастае нешта смачнае і прыгожае. Мы не гонімся за прыгожымі градкамі і вялікімі ўраджаямі, а проста робім тое, што нам у задавальненне.

Да першага суботніка на «Грамадскім агародзе» з задавальненнем падключаюцца знаёмыя і сябры ініцыятыўнай групы. Ужо адчуваецца, што праект жыве, а з цягам часу ён будзе расці і прыцягваць новых удзельнікаў і ўдзельніц.

— Не трэба спадзявацца на тое, што нехта прыйдзе і зробіць. Так не будзе. Сёння мы, напрыклад, з мужам замералі ўчастак, а дзяўчынкі-валанцёркі ўжо прапалолі яго. Гэта выдатна. Праект ужо рухаецца. Галоўнае — не перагарэць.

Першы гарадскi агарод знаходзіцца побач з прыватным сектарам. Зараз на ўчастку валанцёры і валанцёркі прыбралі будаўнічае смецце, расчысцілі тэрыторыю, раскідалі чарназём, распілавалі вялізны пень, які застаўся ад старога дрэва. Хутчэй за ўсё з яго зробяць лавачку. Увесну пачнецца актыўная пасадка раслінных культур, да якой, спадзяецца Юлія, далучацца і жыхары і жыхаркі бліжэйшых дамоў.

Юлія шмат гаворыць аб шчасці і болі. Са смерцю таты 10 гадоў таму ўпершыню прыйшло дакладнае разуменне канечнасці жыцця. Разуменне таго, што адкладаць на потым нічога нельга. Трэба жыць тут і зараз і цешыцца кожнай дробязі будняў.

Іншы раз Юля прачынаецца ноччу і ідзе да дзяцей. Пагладзіць па галаве амаль 18-гадовага сына, потым сямігадовага. Паплача, утрэ слёзы.

— Бо ўсё ў нас ёсць для шчасця, — кажа. — Для яго мала трэба: з раніцы маме патэлефанавала, і тая адказала. Усё! Жыццё цудоўнае і дзіўнае. Мама жывая, гэта выдатна.